04.02.2014 (wtorek)

Plan:
1. j. angielski
2. j. polski
3. religia
4. wiedza o społeczeństwie
5. niemiecki/rosyjski/francuski
6. historia
7. historia
 

Polski (2. i 3. godzina)

[Notatki]

***

Przez resztę lekcji oglądaliśmy ekranizację dramatu Fredry pt. Mąż i żona.
Jedna lekcja w planie, jedna zamiast religii. Jutro zamiast polskiego będziemy mieć religię.
 

WoS

Temat: Powtórzenie wiadomości - obywatel w państwie.

Niemiecki

Sprawdzian z Kapitelu (-a?) 9.

Historia

Temat: Polityka wewnętrzna i zagraniczna Polski w czasie panowania Kazimierza Wielkiego.
 

Początek rządów Kazimierza Wielkiego

Kazik wojował i mieczem, i dyplomacją. Przedłużył zawarty po bitwie pod Płowcami (1331) rozejm z Zakonem o kolejny rok.

Zawarcie pokoju z Czechami

1335 - I zjazd w Wyszehradzie

uczestnicy: Kazimierz Wielki, król Czech (Jan Luksemburski), król Węgier (Karol Robert)

Król Czeski zrzekł się pretensji do korony polskiej  w zamian za wypłacenie ogromnego odszkodowania (20 tysięcy kop groszy praskich).
Zapadł dotyczący sporu polsko-krzyżackiego wyrok (rozjemcami byli Jan Luksemburski i Karol Robert), nakazujący Krzyżakom zwrot jedynie Kujaw i ziemi dobrzyńskiej.

1339 - II zjazd w Wyszehradzie
Potwierdzono wcześniejsze ustalenia, ale Kazimierz Wielki musiał zrzec się praw do Śląska i Księstwa Płockiego.

[...]

Reformy Kazimierza Wielkiego

I Gospodarka

• Kazimierz Wielki sprzyjał lokowaniu miast i wsi na prawie niemieckim (podczas jego panowania lokowano ok. 100 miast i 1000 wsi) => czynsz był płacony w pieniądzach => rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej,
• rozwój miast (ponad 30 miast otoczono murami, m.in. Piotrków Trybunalski),
• rozwój sieci dróg,
• pojawienie się ważnych węzłów komunikacyjnych (we Lwowie i Krakowie),
• przywileje dla miast => rozwój handlu i miast:

przymus drożny - zagraniczni kupcy musieli poruszać się ściśle określonymi drogami
prawo składu - zagraniczny kupiec, przejeżdżając przez wybrane miasto, musiał zatrzymać się w nim od jednego do kilku dni i wystawić swoje towary na sprzedaż

• otworzyła się droga do Gdańska - można było handlować z Gdańskiem i pośrednio z Europą,
• uporządkowanie spraw związanych z kopalniami soli (tzw. "białego złota") w Bochni i Wieliczce oraz kopalni ołowiu w Olkuszu => zwiększenie dochodów skarbca królewskiego,
• reforma monetarna - srebrne grosze,
• wprowadzenie nowego podatku zwanego poradlnym, wynoszącego 12 groszy od łana kmiecego,
• tolerancyjna polityka wobec Żydów, którzy chętnie przyjeżdżali do Polski i zajmowali się bankowością (ich główne ośrodki to Kraków, Lwów i Poznań).

 

II Administracja
Na czele administracji centralnej stała Rada Królewska, w skład której wchodzili: arcybiskupi, biskupi i wszyscy ważniejsi urzędnicy w państwie.
Urzędy centralne:

• kanclerz, podkanclerzy - zajmowali się prowadzeniem królewskiej kancelarii (później uprawnienia kanclerza zostały zwiększone - zajmował się on polityką i dyplomacją),
• podskarbi królewski - zajmował się skarbem państwa,
• marszałek - opiekował się dworem króla.

Administracja lokalna:

• starosta - reprezentant władzy królewskiej na prowincji (władza starosty została wzmocniona),
• kasztelan, wojewoda - przedstawiciele możnych i rycerstwa,
• prowincjonalne zjazdy rycerstwa i możnych, które z czasem przekształciły się w sejmiki ziemskie, zajmujące się omawianiem spraw lokalnych i wysyłaniem przedstawicieli do króla ze sprawami ważnymi dla danego terenu.

III Sądownictwo
Dokładnie określono kompetencje sądów:

• sądy ziemskie - spory między możnymi i rycerstwem,
• sądy grodzkie (sędzią był starosta) - zbrodnie z karą śmierci,
• sądy podkomorskie - sprawy graniczne ("sprawy o miedzę"),
• sądy miejskie.

Ujednolicono prawo niemieckie.
Częściowo ujednolicono i spisano prawo. Wydane zostały oddzielne statuty dla Wielkopolski (statuty piotrkowskie) i Małopolski (statuty wiślickie).
 
IV Armia

• budowa zamków, zwłaszcza na południowej granicy w celu obrony przed Czechami (Szlak Orlich Gniazd) - w tym czasie wybudowano zamki m.in. w Łęczycy, Kole i Uniejowie,
• Polska została podzielona na ziemie, każdy rycerz został przypisany do danej chorągwi (kiedyś jak wzywano chorągiew łęczycką, to rycerz był w innej, a jak wzywano tamtą, to ten sam rycerz był w łęczyckiej - teraz był przypisany do łęczyckiej i koniec).

V Kultura
1364 - powstanie Akademii Krakowskiej => przygotowanie kadry do pracy na rzecz państwa